فەرماندەیی یەبەشە: بۆ ڕزگارکردنی کچانی ئێزدی پێویستە بەشداری ڕزگارکردنی موسل بین

مەزڵوم شەنگالی، فەرماندەی گشتی یەکینەکانی بەرخۆدانی شەنگال- یەبەشە، رایگەیاند، کە بۆ رزگارکردنی کچان و ژنانی ئێزدی پێویستە بەشداری ئۆپەراسیۆنی رزگارکردنی موسڵ بن.

تا ئێستا کاتی دەستپێکردنی ئۆپەراسیۆنی رزگارکردنی موسڵ و ئەوەی کە کام لە هێزەکان لەو ئۆپەراسیۆنەدا بەشدار دەبن روون نەکراوەتەوە، لەبارەی بەشداری هێزە ناوچەییەکانی عێراقەوە وتەی جۆراوجۆر دەوترێت، یەک لەو هێزانەش هێزە کوردییەکان و بەتایبەت هێزەکانی بەرخۆدانی شەنگال (یەبەشە) یە.

مەزڵوم شەنگالی، فەرماندەی گشتی هێزەکانی یەبەشە، سەبارەت بە بەشداربوون یان نەبوونی هێزەکانیان لە ئۆپەراسیۆنی رزگارکردنی موسڵدا تایبەت بە ڕۆژنیوزی ڕاگیەناد:"ئۆپەراسیۆنی رزگارکردنی موسڵ تا ئێستاش ژاتەژەت درەنگ کەوتووە، ئەو جۆرەی ئێمە بیرمان لێدەکردەوە ئۆپەراسیۆنی موسڵ دەبوو لە مانگی نیساندا دەستیپێکردایە، بۆچی تا ئێستا درەنگ کەوتووە، دەگەڕێتەوە بۆ لەبەرچاوگرتنی بەرژەوەندی سیاسی و سەربازی هێزە بڕیاردەرەکان بۆ دەستپێکردنی ئۆپەراسیۆنی موسڵ".

شەنگالی ویستی تورکیای بە یەک لە هۆکارە سەرەکیەکانی درەنگ کەوتنی ئۆپەراسیۆنی موسڵ زانی و وتی:"بە گوێرەی زانیاریەکانی ئێمە لەبارەی پلانسازی بۆ دەستپێکردنی ئۆپەراسیۆنی موسڵ، هێزەکانی دژە تیرۆری سەر بە حکومەتی عێراق بەشداری ئۆپەراسیۆنەکە دەبن، حەشدی شەعبی لەبەر هەستیاری ئایینی و مەزهەبی لەدەرەوەی موسڵ دەبن و دەرەوەی موسڵ دەپارێزن، هێزەکانی پێشمەرگەش ناکەونە ناو شارەوە، ئەوەی کە گرنگە دەوڵەتی تورکیا دەستپێکردنی ئۆپەراسیۆنەکەی دوا خستوەتەوە، هەندێک هۆکاری سیاسیش لە پشت درەنگ کەوتنی ئۆپەراسیۆنەکەدا هەن، بۆیە دەبێت هەڵبژاردنی سەرۆککۆماری ئەمریکاش ئەنجام بدرێت و ئۆپەراسیۆنەکە بکەوێتە پاش هەڵبژاردنەکە".

شەنگالی رەخنەکانی هێزەکانی یەبەشەی لەبارەی ئۆپەراسیۆنەکەدا خستەڕوو و وتی:"هیچ باسێک لە خاوەن بڕیاربوونی گەلانی ناوچەکە لە چۆنیەتی ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنەکەدا لە ئارادا نیە، ئایا پاش رزگارکردنی موسڵ و ناوچەکانی دەوروبەری بەڕێوەبەری ناوچەکە وەک رابردوو دەمێنێتەوە، یان بڕیارە پلانێکی نوێی بۆ داڕێژرێت؟، پێشنیاری ئێمە ئەوەیە، کە گەلانی ناوچەکە لەناو ئۆپەراسیۆنەکەدا جێ بگرن و رۆڵ بگێرن، نەک ئەوەی هێزەکانی دەرەوە وەک تورکیا بێن و بەشداری بن، هاتنی هێزەکانی دەرەوە بۆ ناو ئەو ئۆپەراسیۆنە تەنها کێشەکان زیاتر دەکات".

شەنگالی رایگەیاند، کە لە ئێستای سوریا و عێراقدا شەڕی جیهانی سێیەم لە ئارادایە، بەڵام دۆخەکە بەم شێوەیە نامێنێت و بڕیارە زۆر شت بگۆڕێت، بۆیە هەموو هێزەکانی دەرەوە بەنیازن لە ناوچەکەدا شوێنێک بۆخۆیان بکەنەوە، هاتنی هێزەکانی دەرەوە بۆ ناو خاکی عێراق بەواتای داگیرکارییە، ئەگەر گەلانی ناوچەکە بەشداری ئۆپەراسیۆنەکە بن کێشەکانیان چارەسەر دەکەن و ئەو کات دۆخەکە دەگۆڕێت، چونکە ئەوان ئەو کارە بۆخۆیانو لەسەر بنەمای برایەتی گەلان و نەتەوەی دیموکراتی دەکەن، بەڵام دەستێوەردانی هێزەکانی دەرەوە لەناو ئۆپەراسیۆنەکەدا داگیرکاریە و داهاتووی گەلانی ناوچەکە دەخاتە مەترسیەوە.

مەزڵوم شەنگالی لە درێژەی قسەکانیدا وتی، کە ئێمە وەک یەبەشە بەمافی رەوای خۆمان دەزانین کە خاکەکەمان رزگار بکەین و بەشداری ئۆپەراسیۆنەکە بین، ژمارەیەکی زۆر لە خەڵکی ئێزدی لەو ناوچە داگیرکراوانە بەدیلگیراون، کاتی دامەزراندنی هێزەکانی یەبەشە ئێمە سوێندمان خواردوە دیلەکانمان رزگار بکەین، دیلەکانمان لە هەر کوێبن گرنگ نیە، ئێمە دژی چەتەکانی داعش شەڕ دەکەین، چونکە خەڵکی ئێمەیان بەدیل گرتووە، چەتەکان لە موسڵ بن یان لە رەققە یان لە دێرەزۆر و هەر شوێنێکی دیکە ئێمە دژیان شەڕ دەکەین و دەچین دایکان و خوشکانمان لەدەستیان رزگار دەکەین.

شەنگالی بەم شێوەیە درێژەی بە قسەکانیدا:"دەبێت هەموو ئەو ناوچانەی داعش داگیری کردوون رزگاری بکەین، لەو ناوچانە تەنها خەڵکی ئێزدی ناژین، بەڵکو خەڵکی عەرەب و شەمەریش هەن، ئێمە لەگەڵ یەک رێککەوتوین، ئێمە هەموو ناوچەکانمان بەیەکەوە رزگار دەکەین، بۆ برایەتی گەلان و پێکهێنانی سیستەمێکی نوێ بەشداری ئێمە زۆر گرنگە، نابێت ئەو شەڕە ببێتە شەڕی مەزهەبەکان و پێکهاتەکان، مەرجی ئەوەش بەشداری ئێمەیە، حکومەتی ناوەندی بیەوێت یان نا، یان هێزەکانی هاوپەیمانی پێیان خۆش بێت یان نا بۆ ئێمە گرنگ نیە، ئەوەی پەیوەندی بە ئێمەوە هەیە رزگارکردنی ئەو ناوچانەیە و ئێمە ئەو کارە دەکەین، بۆ ئەوەش ئێمە ئامادەین و هێزێکی گەورە و بەهێزمان پێکهێناوە، ئێمە بەپلانی خۆمان بەشداری ئۆپەراسیۆنەکە دەبین".

شەنگالی وتیشی:"بەشداری تورکیا بەواتای داگیرکارییە، هاتنی هێزەکانی تورکیا بۆ باشیک نایاسیە و بە داگیرکاری لەقەڵەم دەدرێت، تورکیا بڕیاری داوە خاکی عێراق و سوریا داگیر بکات، بەنیازە لە کەرکوکەوە تا موسڵ و تا حەلەبیش داگیر بکات، داگیرکردنی موسڵ بەواتای داگیرکردنی عێراقە، هێزەکانی حەشدی وەتەنی دامەزراندووە، چۆن لە سوریا هێزێک بەناوی سوپای ئازادی دامەزراندووە، بەڵام هەموو سەربازی تورکیان، لە عێراقیش بەم مەبەستە حەشدی وەتەنی دامەزراندووە، هێزەکانی سەر بە نوجێفی کە لەگەڵ هێزی پێشمەرگەی پارتی رێککەوتوون مۆدێلێکن لە بابەتی چەتەکانی داعش، کاتێک نەجافی دەڵێت لە ناوەندی موسڵ ١٠ هەزار سەربازی جێگر کردووە، مەبەستی لە چەتەکانی داعشە".

شەنگالی لە کۆتایی قسەکانیدا ئەوەشی وت: ئێستا چەندین پیلانی قێزەون لەسەر ناوچەکە بەڕێوەدەچێت، حکومەتی ناوەندی یان هێزەکانی ناوچەکە بیانەوێت یان نا، ئێمە ئەو ناوچانە لەدەستی چەتەکانی داعش رزگار دەکەین، ئێمە پلانی خۆمان داڕشتووە و بە پێی ئەو کار دەکەین، هێزەکانی هاوپەیمانی یان هەر هێزێکی دیکە ئەگەر پێیان خۆش بێت ئێمە ئامادەین پلانێکی هاوبەش بەیەکەوە داڕێژین و بەڕێوەی ببەین.

YBŞ Genel Komutanı Mazlum Şengalî Êzidî genç kız ve kadınlarının kurtarılması için kimsenin Musul savaşına katılmalarının önünde engel olamayacağını ve Musul’un kurtarılması hamlesine katılacaklarını açıkladı. 

RIZGAR DENİZ-DELİLA DİLAN/ŞENGAL

Êzidî genç kız ve kadınlarının kurtarılması için kimsenin Musul savaşına katılmalarının önünde engel olamayacağını ifade eden YBŞ Genel Komutanı Mazlum Şengalî Musul’un kurtarılması hamlesine katılacaklarını açıkladı. 

Musul’un kurtarılması operasyonunun ne zaman başlayacağı ve hangi güçlerin katılacağı halen netleştirilmedi. Bölgesel güçlerin ve Irak güçlerinin operasyona katılımı konusunda halen farklı açıklamalar yapılıyor. Bu noktada öne çıkan konulardan birisi de Kürt güçlerinin, özellikle de YBŞ güçlerinin Musul’un kurtarılması operasyonuna katılıp katılmayacağı konusu.

Konu hakkında ajansımıza değerlendirmede bulunan YBŞ Genel Komutanı Mazlum Şengali, Musul’un kurtarılması operasyonunun geciktiğinin altını çizerek şunları söyledi: “Takip ettiğimiz kadarıyla Musul operasyonunun Nisan ayında başlaması gerekiyordu ve planlamalar da buna göre yapılmıştı. Peki neden bu kadar gecikti? Hem siyasi alanda hem de birçok güç Musul operasyonunu kendi çıkarlarına göre ele alıyor ve hem bölgedeki halklar hem de merkezi hükümete karşı kullanıyor.”

‘Türkiye Musul operasyonunu geciktiriyor’

Mazlum Şengalî Musul operasyonunun gecikmesine ilişkin olarak devamla şunları belirtti: “Bizim elde ettiğimiz bilgilere göre, operasyona hangi güçlerin katılacağı ve nereye kadar rol sahibi olacaklarının hepsinin planlaması yapılmış. Musul operasyonuna katılacak Irak hükümetine bağlı güçler, anti-terör güçleri ve özel güçler. Mezhepsel hassasiyetler nedeniyle Heşd El Şebî dışında kalıyor, bu güçler daha çok dış savunmayı üstlenecek. Peşmerge güçleri de kentin içine girmeyecek ve kentin çevresinde bazı bölgeleri alacaklar. Her şeyi dile getirmeye gerek yok fakat planlama kaba hatlarıyla ortaya çıkmıştır. Diğer yandan ise Türk güçlerinin Başika’ya girmesi operasyonu geciktirdi. Operasyon siyasi nedenlerden ötürü ertelenebilir de, çünkü ABD’deki seçimler etki edeceğinden, operasyon seçim sonrasına ertelenebilir.”

Esas önemli konunun operasyon ardından bölgedeki durumun ne olacağı olduğunu söyleyen Mazlum Şengalî bu konuda eleştirileri olduğunu ifade ederek şunları dile getirdi: “Bölgedeki halklar ve azınlıkların haklarını ne kadar elde edeceği üzerine halen konuşulup tartışılmıyor. Yani bölge çetelerin işgalinden kurtarıldıktan sonra acaba eskisi gibi mi kalacak yoksa yeni bir sistem mi kurulacak? Bizim bu konuda isteğimiz operasyon başlamadan önce bölge halklarının durumunun tartışılarak belirlenmesi ve böylelikle herkesin bu hamlede yer almasıydı. Türk ya da başka bir gücün girmesi değil, çünkü bu güçlerin girmesi sorunları daha da ağırlaştırıyor.”

‘Dış güçlerin müdahalesi işgalciliktir’

Mevcut durumda Suriye ve Irak üzerinden üçüncü dünya savaşının yürütüldüğünü ifade eden Şengali “Fakat yol ve yöntemleri değiştiriliyor. Bu nedenle de tüm dış güçler bunun içinde yer almak istiyor. Dış güçlerin Irak topraklarına girmesi de işgalciliktir, eğer operasyona bölgede yaşayan halkların kendisi katılacak olursa kendi sorunlarını çözecektir ve o zaman durum değişecektir. Hep birlikte kendileri yapacakları için, bu durum halkların kardeşleşmesinin ve demokratik ulusun temeli olacaktır. Fakat dış güçlerin müdahaleleri ve işgalcilik halkların geleceğini tehlikeye sokacaktır.”  diye konuştu.

‘Esir insanlarımızı kurtarma sözümüz var’

YBŞ’nin bu toprakların bir gücü olduğunu ve kendi topraklarını kurtarma haklarının olduğunu söyleyen YBŞ Genel Komutanı Mazlum Şengali sözlerini şöyle sürdürdü: “Diğer taraftan birçok esir insanımız da Musul ve çevresinde tutuluyor. YBŞ’nin kuruluşunda, YBŞ gücü olarak bir sözümüz vardı ve bu yönetmeliğimizde de vardır. Çetelerin elindeki esirlerimizi kurtarmak için nerede olursa olsun bu vahşi DAİŞ çetelerine karşı savaşacağımıza dair sözümüz var. Ve yalnızca Musul değil, gerekirse Rakka, Derezor’a da, kısacası esirlerimizin olduğu her yere de gidebiliriz ve gidip annelerimizi ve kızkardeşlerimizi kurtarmak bizim hakkımızdır.” 

‘Bizi ilgilendiren bölgenin kurtarılmasıdır ve kurtaracağız’

Mazlum Şengalî konuşmasının devamında şunları belirtti: “Bazı bölgelerimiz halen DAİŞ’in işgali altındadır ve bu bölgeleri kurtaracağız. Fakat bu bölgede yalnızca bizim halkımız yaşamıyor, Arap halkı da vardır. Şu anda Şemirî gücü var bu güçle ittifak halindeyiz. Tüm bölgelerimizi birlikte kurtaracağız. Halkların kardeşliği ve demokratik bir sistemin gelişebilmesi için bu önemlidir. Aksi taktirde daha önce olduğu gibi bir mezhep ve halklar savaşı çıkacaktır. Bu nedenle bizim katılımımız da şarttır. Diğer güçlerin isteyip istememesi, merkezi ya da bölgesel hükümet, ya da koalisyonun isteyip istememesi bizi ilgilendirmiyor. Bizi ilgilendiren bölgenin kurtarılmasıdır ve kurtaracağız da. Kendimizi bu temelde hazırlıyoruz ve büyük bir gücümüz hazırdır. Gerekirse kendi planımızla harekete geçer ve operasyona katılırız.” 

Konuşmasının devamında Türkiye’nin Musul’a yönelik planlarına da değinen Mazlum Şengalî şunları belirtti: “Türkiye’nin katılımı işgalcilik olacaktır. Zaten Başika’ya girişi de kanuni değildirve işgalciliktir. Türk devleti birkaç gün önce meclislerinde Suriye ve Irak topraklarını işgal etmek için tezkere çıkardı. Cumhurbaşkanları da kalkıp Lozan’ı kabul etmediklerini, Misak-ı Milli sınırları olduğunu söyledi. Aslında söylemek istediği Musul, Kerkük ve Halep’e kadar işgal etmek istediğidir. DAİŞ eliyle yapamadığını kendisi farklı bir yoldan yapmayı amaçlıyor. Türkiye’nin Irak topraklarına girmesi, çok ağır ve uzun süreli savaşların yaşanmasına da neden olabilir ve böylesi bir tehlike de söz konusudur. Türk devleti nasıl ki Cerablus ve Ezaz hattını işgal etmişse, aynı şekilde Musul’u da işgal etmek istiyor. Musul’un işgal edilmesi Irak’ın işgal edilmesi anlamına gelmektedir. 

Burada Heşdi Watani güçlerini kurdular. Peki bunlar kimdir? Türk askerleridir. Nasıl ki özgür suriye ordusu diyorlar ama esasta Türk askerleriyse, burada da aynı şekilde bir güç oluşturuldu. Bu güç de Nuceyfi’ye bağlıdır ve peşmergeler de onlarla birlikte hareket ediyor. Bu da DAİŞ çetelerinin bir modelidir. Nuceyfi açıklama yaparak Musul merkezinde 10 bin askerinin olduğunu söylüyor. Peki bu askerler kimdir, nerededirler? Aslında o DAİŞ çetelerinden bahsediyor.

YBŞ Genel Komutanı Mazlum Şengalî konuşmasını şu ifadelerle sonlandırdı: “Bugün bölge üzerinde birçok kirli oyun oynanmaktadır ve halkımız bunlara karşı duyarlı olmalıdır. Dış güçler istesin ya da istemesin ve merkezi ya da bölgesel hükümet ve diğerleri istesin istemesin çetelerin elinde kalan bölgelerimizi kurtaracağız. Önümüze koyduğumuz planları hayata geçireceğiz. Esas hedef budur fakat bizimle birlikte hareket etmek isteyenlerle birlikte mücadele etmeye de hazırız. Koalisyon olsun ya da diğer güçler olsun eğer isterlerse bir plan dahilinde birikte çalışabiliriz. Bu da olmazsa ayrı ayrı da olsa biz planımızı takip edecek ve Musul operasyonuna katılacağız.”